CAIRO - Vriend en vijand noemen de al dertig jaar heersende Hosni Mubarak (1928) de laatste farao van Egypte. Zij verwijzen daarbij naar naar zijn lange en autoritaire leiderschap. Zijn tegenstanders beklemtonen het ondemocratische karakter van Mubaraks regime. De Egyptenaar is vier keer als staatshoofd herkozen met een referendum, waarbij nog nooit een rivaal heeft meegedongen.
Voormalig gevechtspiloot en luchtmachtcommandant Mubarak werd vicepresident in 1975. Hij werd in de presidentszetel geschoven na de moord op Anwar Sadat in 1981. Mubarak heeft het beleid van Sadat voor een groot deel voortgezet. De vrede met Israël in 1979 leidde ertoe dat Egypte jaarlijks miljarden dollars aan economische en militaire steun kreeg van de Verenigde Staten. Als trouwe bondgenoot van de VS beloofde hij na de aanslagen van 11 september 2001 alle hulp in de strijd tegen het terrorisme. Maar hij volgt Washington niet klakkeloos.
Onder meer uit angst om in eigen land in de problemen te komen weigerde hij president George W. Bush te volgen in diens roep om een nieuw Palestijns leiderschap en Yasser Arafat te vervangen. Het qua inwoneraantal (bijna 80 miljoen) verreweg voornaamste Arabische land raakte echter door Sadats historische zet geïsoleerd in de Arabische wereld. Dankzij de voorzichtig manoeuvrerende Mubarak is Egypte echter weer een leider onder de Arabieren en geniet het land aanzien in oost en west.
In de jaren negentig rekende Mubarak meedogenloos af met moslimextremisten. Hij werd daarbij geholpen door de 'eeuwige noodtoestand', die normaal werd onder Mubarak. De president kan rekenen op de steun van de strijdkrachten, geheime diensten en de talrijke verklikkers onder de Egyptenaren, die dicht op elkaar wonen.
De moslimextremisten waren voor Mubarak een argument om de macht ferm in handen te houden. Zonder hem zouden de radicale islamieten het land overnemen, zo verdedigde hij zich steeds tegen westerse landen. De stelselmatig frauduleuze verkiezingen zijn nooit een probleem geweest voor de president en het apparaat van de Nationaal Democratische Partij (NDP). Zij leken de afgelopen jaren open te staan voor echte democratie, maar de verkiezingen werden desondanks steeds oneerlijker.
De acties van het enorme politieapparaat hebben gewapende fundamentalistische groepen vrijwel uitgeroeid. De gevangenissen puilen uit met duizenden strijders, symphatisanten en tal van 'onschuldige verdachten'.
De laatste jaren klaagde de bevolking over de groeiende werkloosheid en armoede. De gemiddelde leeftijd van de bevolking is begin twintig jaar, wat relatief jong is. Velen moeten rondkomen van een euro per dag of minder. De spanning over de armoede en de onvrijheid leidde in januari tot een uitbarsting. De bevolking voelde zich sterk genoeg, toen het zag hoe boze Tunesiërs erin slaagden om hun president het land uit te jagen.
Mubarak zag hoe zijn inwoners acht dagen protesteerden en zijn oproerpolitie trotseerden. De avondklok werd genegeerd en een mars van minstens een miljoen Egyptenaren nam Mubaraks laatste sprankje hoop op een nieuwe ambtstermijn weg. Dinsdagavond kondigde hij aan in september afscheid te nemen.
---
Er wordt weer een belangrijke bladzijde in de geschiedenis omgeslagen.
Eigenlijk is 'farao' tegenwoordig geen titel om trots op te zijn. De farao's in hun tijd waren misschien wel kreatief op een schaal die voorheen nooit was geweest, maar het bleven wel primitieve denkers.
Dat uit zich in de ideeën die ze hadden over leven na de dood en de sterrenhemel. Het sterrenbeeld Orion kenden ze wellicht een belangrijke rol toe, maar ze zullen niet geweten hebben dat de verre leden het sterrebeeld Orion meer dan 10x verder van ons verwijderd zijn dan de meest nabij gelegen Orion ster. De naam zegt het al: sterrenbeeld, maar zeer zeker geen sterren groep.
Maar dat allemaal terzijde: er beweegt wat in de Arabische wereld, maar of het genoeg is om echt stof op te werpen...?
Ook de islam is primitief, heeft zich niet van dat verleden los kunnen maken zoals christenen en joden dat wel hebben gedaan, misschien ligt daar wel de principiëele oorzaak van de huidige 'beweging'.