UTRECHT - De spoorwissel is uit de gratie. Spoorbeheerder ProRail wil het aantal wissels op de lange termijn vrijwel halveren. Dat heeft president-directeur Bert Klerk vrijdag gezegd.
Het Nederlandse spoornet telt op dit moment ruim 7.500 wissels. Die zijn met 250.000 euro per stuk erg duur in de aanschaf. Ongeveer hetzelfde bedrag gaat tijdens hun levensduur (gemiddeld 18 jaar) op aan onderhoud. ProRail is elk jaar ongeveer 100 miljoen euro kwijt aan wisselonderhoud, wat neerkomt op 35 procent van zijn totale onderhoudbudget.
Die kosten kunnen fors omlaag, stelde Klerk bij de presentatie van de jaarcijfers van ProRail. Het verminderen van het aantal wissels is een van de bezuinigingsvoorstellen waar de ambtelijke werkgroep Mobiliteit vorige maand mee kwam. ProRail, dat voor 80 procent op belastinggeld draait, zou daarmee jaarlijks zo’n 50 miljoen euro kunnen besparen.
De spoorbeheerder streeft er nu naar het aantal wissels op termijn tot 4.000 terug te brengen. Om dat mogelijk te maken, moeten op veel plaatsen sporen worden verlegd. Wissels zijn immers onontbeerlijk op plaatsen waar spoorrails zich splitsen en elkaar gelijkvloers kruisen. Rondom het belangrijke spoorwegknooppunt Utrecht CS bijvoorbeeld liggen 280 wissels. Dat aantal kan terug naar 80 door meer parallelle rails aan te leggen en de dienstregeling te vereenvoudigen. Dat komt ook de punctualiteit ten goede, want de ene trein hoeft dan niet meer te wachten als een andere vertraagd is.
Medewerking
Om de bezuinigingsdoelstelling van maximaal 4.000 spoorwissels te halen, is wel de medewerking van het NS-personeel vereist. De versimpeling van de dienstregeling zou namelijk betekenen dat het verguisde ‘rondje om de kerk’ een comeback maakt. In 2001 protesteerden machinisten en conducteurs tegen deze ‘saaie’ werkwijze, waarbij zij een tijdlang alleen op vaste trajecten rond hun standplaats zitten. Het kwam zelfs tot wilde stakingen. De NS ging uiteindelijk door de knieën.
Minder wissels leiden waarschijnlijk ook tot minder storingen. Tijdens de strenge winter van dit jaar bevroren er nogal wat wissels, met treinuitval tot gevolg. Vorig jaar vielen iets meer treinen uit dan in 2008 en dat was volledig te wijten aan het barre winterweer in de laatste twee maanden van 2009, stelt ProRail.
Om dergelijke problemen in de toekomst te voorkomen, steekt ProRail 45 miljoen euro in het vorstbestendig maken van de wissels. Ook komt er een nieuw calamiteitencentrum om sneller te kunnen inspringen op ernstige ontregelingen op het spoor.
---
Dat het 'rondje rond de kerk' hierdoor een comeback maakt is politieke prietpraat van NS-reizigers.
Minder wissels betekent in de eerste plaats minder mogelijkheden voor de verkeerleiding. Nu kan bijvoorbeeld een trein uit Den Bosch in Utrecht binnen komen op alle sporen, met minder wissels kan dat alleen maar op een beperkte groep sporen. En dat beperkt de mogelijkheden van de verkeersleiding tijdens calamiteiten in de dienstregeling.
Op zich is het echter juist dat met deze maatregel veel te besparen is, en dat m.i. zonder de treindienst echt zeer te doen. Een wonder eigenlijk dat ze daar nu pas mee komen.