LONDEN - ,,Er is geen plaats voor God in theorieën over de schepping van het heelal. Het heelal is in staat zichzelf uit het niets te vormen.'' Dat stelt de Britse natuurkundige Stephen Hawking in zijn nieuwe boek The Grand Design (Het grote ontwerp).
In dit boek, dat hij schreef samen met de Amerikaanse natuurkundige Leonard Mlodinow, neemt hij afstand van de ruimte voor geloof in een schepper, die hij in zijn eerdere boek A Brief History of Time nog wel liet. Achtte hij in het laatstgenoemde boek het geloof in een schepper niet onverenigbaar met wetenschap, nu schrijft hij dat God voor de schepping van het heelal niet nodig is geweest en dat 'de oerknal een onvermijdelijk gevolg was van de wetten der fysica'.
Omdat er wetten bestaan als die van de zwaartekracht, kan en zal het heelal zichzelf creëren uit het niets, meent de Brit. 'Spontane schepping is de reden dat er iets is en niet niets, waarom het universum bestaat en waarom wij bestaan.'
In zijn nieuwe boek, dat op 9 september in de winkels zal liggen, bestrijdt Hawking de overtuiging van Sir Isaac Newton (1643-1727), dat het heelal wel ontworpen moet zijn door God, omdat het niet uit chaos kan zijn ontstaan.
Hawking, die als gevolg van een neurologische aandoening zich enkel kan verplaatsen in een rolstoel en slechts kan communiceren met behulp van een spraakcomputer, geniet als wetenschapper groot gezag, maar zijn opvattingen over het ontstaan van het heelal zijn niet onomstreden.
---
Het sluimert natuurlijk al langer in wetenschappelijke kringen, maar zo stellig als Hawking nu God als schepper naar het rijk der fabelen verwijst is nog niet eerder een zo prominent wetenschapper geweest.
Zijn opvattingen over het ontstaan van het heelal zijn niet onomstreden, hoe zou dat ook mogelijk zijn na de eeuwen van religieuze indoctrinatie, maar deze stellingname van Hawking nu is een keerpunt in de geschiedenis.
Door Hawking's stellingname krijgt ongeloof een wetenschappelijke basis, dat is: er kan in wetenschappelijke termen discussie over gevoerd worden zonder, bij wijze van spreken, de dominee te raadplegen.
Ik denk overigens dat het effect hiervan pas over langere termijn zichtbaar zal worden.