DEN HAAG (ANP) - Religie en de samenleving zijn niet twee gescheiden werelden. ,,Ze zijn onlosmakelijk verbonden, vervlochten, vermengd.'' Dat zei minister Ernst Hirsch Ballin van Justitie donderdag tijdens een toespraak in Den Haag. Hij nam daar het Handboek Religie in Nederland in ontvangst.
---
Op zich heeft hij daar wel gelijk in, maar toch is het een listige uitspraak.
Menig gedreven aanhanger van de ene of de andere religieuze stroming zal daarin aanmoediging vinden om de scheiding van kerk en staat om zeep te helpen.
Niet dat zoiets blijvend zou zijn, de geschiedenis laat dat zien, maar je hebt wel een hoop narigheid.
De vrede van Munster in 1648, na vele jaren van oorlog in Europa, markeert eigenlijk het begin van het einde van de macht van Rome. Protestanten op zich zijn nooit zo machtig geweest, je kunt tenslotte als rebellerend geloof niet dezelfde streken gaan uithalen als degene die je bevecht.
Met de Franse revolutie wordt vervolgens de macht van Rome verder gedecimeerd. De revolutie had niet direct een religieuze achtergrond, maar een economische. Het was echter wel zo dat de geestelijken hun privileges kwijtraakten en daardoor gewoon burger of ambtenaar werden.
Als je dus terugkijkt in de geschiedenis lijkt er dus weinig kans op een stabiele door religie overheerste wereld.
Het is te hopen dat de moslims die geschiedenis ook eens lezen, misschien is er dan eerder mee te praten. Want precies dat was het wat 'Munster' uiteindelijk tot een succes maakte. Voor die tijd ongekend.