De publieke omroep betaalt miljoenen aan auteursrechten. De vele instanties die dat geld innen, maken de sector ondoorzichtig, stelt de NPO.
In Nederland moet één onafhankelijk loket komen dat de betalingen voor auteursrechten incasseert en eerlijk onder de makers verdeelt. Dat loket moet een sluis worden tussen de gebruikers die de nota’s krijgen en de auteursrechtenclubs die de rekeningen namens de makers innen.
Dat zegt voorzitter Henk Hagoort van de raad van bestuur van de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) vandaag in deze krant. Hij vindt het een taak van de overheid om zo’n balie op te zetten. Morgen is een hoorzitting in de Tweede Kamer over het auteursrechtenbeleid, waar dit idee wordt voorgelegd.
Met een onafhankelijk loket wordt volgens Hagoort voorkomen dat te veel geld aan de strijkstok van die auteursrechtinstanties, zoals Buma/Stemra, blijft hangen. Jaarlijks betaalt alleen al de NPO een bedrag tussen de 50 en 120 miljoen euro aan auteursrechten. Daarnaast dragen ook de kabelmaatschappijen miljoenen euro’s aan die rechten af. De NPO wordt gesubsidieerd uit geld van de belastingbetaler en de kabelaars verdisconteren die nota’s in de rekening van de consument.
De publieke omroep betaalt in principe elke rekening die auteursrechtenclubs sturen. De omroep wil niet het risico lopen dat een uitzending niet doorgaat omdat de auteursrechtenorganisaties met claims dreigen. Een deel van de betaling gaat naar de makers: muzikanten, acteurs, scenarioschrijvers en regisseurs. De rest blijft bij de instantie die de rechten namens de artiesten beheert. Er zijn bijvoorbeeld administratiekosten.
Het is voor de NPO niet duidelijk hoeveel werkelijk bij de makers terechtkomt. Dat moet, vindt Hagoort, worden verhelderd. Van de zomer bleek bijvoorbeeld dat Buma/Stemra geld belegde en verloor. Daarop besloot de organisatie ruim 10 procent van de in totaal 140 miljoen euro aan geïnde auteursrechten voor de makers, in te houden om daar het verlies mee te dekken. Hagoort noemt dit ’diefstal van de makers’.
In Nederland bestaan drie soorten auteursrechtorganisaties: collectieve beheersorganisaties zoals Buma/Stemra, belangenorganisaties namens makers zoals ACT van scheidend oprichter en acteur Waldemar Torenstra en vakbonden zoals FNV Kiem. De NPO alleen al doet zaken met 33 rechthebbenden- en belangenorganisaties.
---
Welke 'agenda' Hagoort ook heeft in dit geval, hij heeft wel een punt.
Als de NPO inderdaad alle ingediende nota's in principe altijd betaalt is het aannemelijk dat er een behoorlijk percentage onterechte nota's bij zitten.
Het is natuurlijk helemaal van de gekke dat Buma/Stemra gaat beleggen met geïnde gelden. Eigenlijk moeten de daarvoor verantwoordelijke bestuurders op staande voet ontslagen worden, er worden mensen voor minder ontslagen en vervolgt.
Het voorstel van de NPO betekent dat de rechthebbenden- en belangenorganisaties onderling de verdeling moeten gaan regelen, en dat daardoor dubbele afdrachten worden voorkomen. Dat betekent minder inkomsten, en daarom verwacht ik dat er eerst nog veel water naar de zee zal stromen voor dat het plan van de NPO gerealiseerd is.