Ondanks de verdubbelingen van het spoor- en snelwegennet in de Randstad wordt de reistijd van deur tot deur steeds langer. Een duurzame oplossing zou een magneet-zweefbaan met éénpersoonsautootjes kunnen zijn.
De OESO, bij monde van secretaris- generaal De Geus, signaleert voor de Randstad de langste woon-werkverkeer reistijd in Europa (Ten eerste, 12 november).
De polycentrische Randstadmetropool heeft het probleem van een extreem lage stedelijke bevolkingsdichtheid gecombineerd met een extreem hoge landelijke bevolkingsdichtheid. Dit maakt goed openbaar vervoer met traditionele systemen onmogelijk. Dat onderscheidt de Randstad van normale metropolen, die beschikken over radiale grofmazige spoorwegnetten die verknoopt zijn met fijnmazige metronetten.
Ondanks de verdubbelingen van het spoor- en snelwegennet in de Randstad wordt de reistijd van deur tot deur steeds langer. Bij het spoorwegnet is langdurig voor- en natransport noodzakelijk, omdat de stations nu eenmaal niet samenvallen met de bestemmingen. Het spoor wordt dan ook hoofdzakelijk gebruikt door in steden wonende forenzen, scholieren, studenten en ouderen die lange reizen maken.
Bij het wegennet is er wel sprake van een comfortabel ononderbroken van-deur-tot-deur transport, maar is er congestie tussen de bestemmingen. Beide netten zijn storingsgevoelig, nemen veel ruimte in, maken veel lawaai en zijn kostbaar in de exploitatie.
Het huidige snelwegen- en spoorwegennet kan geen antwoord geven op de toenemende vraag naar mobiliteit en bereikbaarheid. Zo zijn de pogingen om de trein zonder dienstregeling te laten rijden op zichzelf positief, maar het zal vanwege het grofmazige netwerk nooit lukken om de trein de zo gewenste metrofunctie te laten vervullen.
Iets soortgelijks geldt voor de snelwegen. De veelbaans-snelwegen zullen de auto’s nooit snel de autoluwe steden in krijgen. Ook het rekeningrijden zal van deze twee traditionele systemen niet het vervoerssysteem kunnen maken dat we straks nodig hebben. Niet alleen vanuit de vervoerstechnische invalshoek zullen we aan andere systemen moeten denken, maar ook vanuit duurzaamheidsoverwegingen.
Wie goed kijkt ziet dat, over een etmaal gerekend, de systemen bijna leeg zijn. Alleen in de spits
is er rendement. Voor de rest is er een lage dichtheid van relatief lege voertuigen. In zijn auto blaast elke Randstadreiziger zich qua ruimtebeslag vijftigvoudig op als hij op pad gaat. In de daluren zitten de treinreizigers met enkelen in de coupé. In de nacht is alles leeg.
Er zal snel gewerkt moeten worden aan een nieuw systeem dat aanvullend, ontlastend en dus versterkend kan werken op het huidige vervoerssysteem. Zo’n nieuw systeem zal de – op meerdere dagelijkse bestemmingen georiënteerde – kenniswerker in de Randstad moeten verleiden uit zijn overgedimensioneerde auto te komen.
Dat lukt alleen als er meer snelheid wordt geboden van deur tot deur. De oplossing ligt bij het produceren van éénpersoonsautootjes, waarmee de Randstedelijke kenniswerker naar het dichtstbijzijnde station van een magneet-zweefbaan rijdt, daar wordt geclusterd met andere autootjes om met grote snelheid te worden verplaatst naar het station dat het dichtst bij de ingetypte eindbestemming ligt en daar wordt ontkoppeld voor de individuele rit naar de eindbestemming.
Door de hoge snelheden op de magneet-zweefbaan worden de afstanden tussen de stedelijke kernen van de Randstad gevoelsmatig verkleind, waardoor de individuele gebruiker de indruk heeft dat hij alleen maar in de stad rijdt. De reistijden zullen dramatisch afnemen, omdat er ook niet meer hoeft te worden overgestapt.
De magneet-zweefbaan met zijn stations bevindt zich op de middenbermen van de A1, A2, A4, A6, A9, A12, A13 en A20. Dat geeft de minste inpassingsproblemen omdat er nu eenmaal niemand woont. Bovendien is het goedkoop omdat er geen grond hoeft te worden aangekocht.
De magneet-zweefbaan is snel, vraagt weinig ruimte, geeft geen lawaaioverlast en gebruikt weinig energie omdat de motor zich in de baan bevindt. De capaciteit is zeer groot omdat er met grote versnellingen wordt gewerkt. De individuele autootjes zijn volwaardige voertuigen, die maar een beperkt vermogen nodig hebben.
Met enig flankerend beleid is de magneet-zweefbaan binnen de kortste keren populair en dus druk bezet. De enige voorwaarde voor de ontwikkeling van een dergelijk systeem is dat niet eerst een uitgebreid haalbaarheidsonderzoek wordt gedaan. Dat kost veel geld en levert niets op.
In plaats daarvan dient de overheid twee consortia te vragen dit plan in een volledig betaalde competitie in zijn geheel uit te werken. Dat kan, omdat de technologie al lang beschikbaar is. Rijkswaterstaat heeft de kennis om de kaders aan te geven.
Vervolgens kunnen deze plannen in een referendum aan het volk worden voorgelegd. Gaat het niet door, dan hebben we veel kennis en iets interessants te exporteren. Gaat het wel door, dan hebben we ook nog een oplossing voor een groeiend probleem.
---
Dat er iets moet veranderen bij openbaarvervoer en autoverkeer is al jaren duidelijk. Alles wat het Rijk tot nog toe doet is symbolisch, het lost niets op.
Politieke en bestuurlijke omstandigheden blijken keer op keer de voorgenomen projecten voor vele jaren te blokkeren, of zelfs geheel van tafel te halen.
Eerst zal er dus orde op zaken gesteld moeten worden in het besluitvormingsproces aangaande infrastructurele werken. De centrale regie daarop moet sterker worden zodat een eenmaal genomen besluit niet nogmaals door allerlei wetten, regels en procedures opgehouden kan worden.
Het is daarbij waarschijnlijk onvermijdelijk dat op gemeentelijk niveau minder invloed daarop kan zijn.