Vijftig jaar geleden begon de speurtocht naar buitenaards leven. Maar nog steeds is het angstwekkend stil. Zou het ook kunnen dat er out there gewoon niemand is?
Jill Tarter van het SETI-instituut blijft echter onverminderd optimistisch. ‘Vijftig jaar is niks vergeleken met de leeftijd van het Melkwegstelsel,’ zegt ze. ‘We zijn nauwelijks begonnen met zoeken. De kosmische hooiberg is onvoorstelbaar groot, maar ooit is het raak. Ik heb dan ook altijd een fles champagne koud liggen.’ Haar mentor Frank Drake is al even zeker van zijn zaak: ‘Het zal misschien nog heel lang duren, maar die succesvolle detectie gaat er een keer komen.’
Zijn grootste zorg? De ontwikkeling van de communicatietechnologie hier op aarde. Tientallen jaren lang heeft de mensheid krachtige radiogolven de ether in gepompt, vooral via tv-zenders, maar dankzij de opkomst van glasvezel en point-to-point communicatie lekt er steeds minder signaal de ruimte in. ‘De aarde wordt langzaam maar zeker minder goed zichtbaar voor buitenaardse radiotelescopen,’ aldus Drake. ‘Als dat voor andere bewoonde planeten ook geldt, ziet het er somber uit voor SETI.’
Het is de typische SETI-gedachtekronkel ten voeten uit: altijd maar weer ervan uitgaan dat het er bij de aliens net zo aan toegaat als bij ons. Waardoor je dus inderdaad naar je eigen kosmische spiegelbeeld op zoek bent. Drake heeft het ooit zelf een keer gezegd: ‘SETI is a search for who we are and where we fit into the universe’.
---
Dat laatste lijkt me helemaal niet zo vreemd. Het is veel meer zo dat de technische ontwikkelingen van onze communicatie techniek zo snel gaan. Het is aannemelijk dat zoiets ook bij een andere eventueel bestaande beschaving zo gaat of is gegaan.
Het tijdvenster waarin je dan eventueel met de voorhanden techniek iets zou kunnen waarnemen is derhalve maar klein en daarmee ook de kans dat die overlappend is met die van de 'anderen'.
Als we kijken naar de modulatie methoden van aardse zenders zie je dat die inmiddels zover ontwikkeld zijn dat je ze alleen nog m.b.v. speciale decoders als een communicatie signaal kunt herkennen. Was telex op de kortegolf tot in de jaren '80 van de vorige eeuw nog duidelijk als zodanig te herkennen, tegenwoordig wordt dat nog maar sporadisch uitgezonden. Het merendeel van de digitale overdracht is waarneembaar als ruis, en valt meestal niet op tussen de ruis van andere oorsprong.
Nog enkele jaren, en dan zenden ook terristische omroepzenders alleen nog maar een ruisachtig signaal uit.
Wellicht dat SETI, zeker in het begin, te optimistisch was. Maar dat wil niet zeggen dat een zinloze speurtocht is. Het heeft ons geholpen een veel beter inzicht te verkrijgen van het heelal en onze positie daar in.