Het wederverkopen van een programmapakket is een nieuwe openbaarmaking door zowel de kabelaar als de nieuwkomer. Dit legt een juridische bom onder de open kabel.
Het openstellen van de analoge kabel voor nieuwkomers stuit op allerhande auteursrechtelijke voetangels en klemmen. Dat constateert Maurice Schellekens van de universiteit Tilburg in een rapport over de kwestie. Deze conclusie wordt onderschreven door professor A. Quaedvlieg in een second opinion. Beide onderzoeken werden uitgevoerd in opdracht van het ministerie van EZ. De rapporten lagen lang in een la en werden recentelijk pas gepubliceerd na een wob-verzoek van Tele2 en Online aan de OPTA.
Nieuwe openbaarmaking
De OPTA wil concurrentie op de kabel en heeft daartoe Ziggo en UPC verplicht tot het wederverkopen van hun analoge tv-pakket aan nieuwkomers. Maar de rechten op de tv-programma's liggen niet bij de kabelbedrijven, zij hebben alleen een licentie. Maar de afgedwongen wederverkoop komt in principe neer op een nieuwe openbaarmaking, constateren beide onderzoekers.
Volgens Schellekens zijn zowel de kabelaar als de nieuwkomer hierbij mede-openbaarmaker. Dus de kabelaar openbaart twee keer. Een keer het eigen pakket, en een keer samen met de nieuwkomer. 'De verantwoordelijkheid om voor een licentie te zorgen ligt dus bij de alternatieve aanbieder en de kabelaar gezamenlijk'. Maar dat die daar inderdaad 'gezamenlijk' uitkomen is gezien de vijandige houding over en weer zeer onwaarschijnlijk.
Exclusieve licenties
De weg uit deze slangenkuil is als nieuwkomers zelf hun licenties regelen met rechthebbenden. Dat hoeft niet per se problematisch te zijn. Tele2 beschikt immers al over een licentie voor een zenderpakket en andere nieuwkomers Online en YouCa laten Webwereld weten druk bezig te zijn eigen licenties te verwerven.
Maar ook hier zitten adders onder het gras. Zo is het aannemelijk dat een nieuwe aanbieder niet alle licenties voor het volledige programmapakket van de kabelaars kan bemachtigen. De kabelaars hebben bijvoorbeeld nog altijd het monopolie op de uitzendrechten van BBC 1 en 2.
Daarnaast is Liberty Global, eigenaar van UPC, ook de eigenaar van Discovery Channel. Liberty Global zou nieuwkomers een licentie om Discovery uit te zenden kunnen weigeren.
Mededinging
Dit zou via het mededingingsrecht moeten worden aangepakt. 'Bij weigering om onder redelijke voorwaarden een licentie te verschaffen kan de rechter onder omstandigheden misbruik van machtspositie door een auteursrechthebbende aannemen. In dat geval wijkt het auteursrechtelijk verbodsrecht voor het mededingingsrecht,' schrijft Quaedvlieg.
Maar dit opent een nieuw juridische doos van Pandora. 'Of en in hoeverre het mededingingsrecht evenwel ook ruimte schept voor wettelijke inperking van het auteursrecht door een nationale wetgever, is een omvangrijke juridische vraag die nader onderzocht moet worden.'
Kanaalfilter
In het geval dat niet alle kanalen door de nieuwkomer kunnen worden doorgegeven moeten er technische voorzieningen worden getroffen om niet-gelicenceerde kanalen te blokkeren. Wie daarvoor verantwoordelijk is, is echter onduidelijk.
OPTA erkent desgevraagd dat de hele rechtenkwestie ingewikkeld ligt, maar heeft vooralsnog het vertrouwen 'dat de betrokken partijen er onderling uitkomen'. De toezichthouder benadrukt daarbij dat gesteggel over rechten en licenties de kabelbedrijven niet ontslaat van hun plicht om zo snel mogelijk de kabel open te gooien.
Maart 2010 open kabel
In september stelde UPC dat deze procedure minstens 10 maanden duurt en miljoenen kost. Maar in het onlangs gepubliceerde 'Ontwerp implementatiebesluit WLR-C' maakt OPTA korte metten met dat schema. De kabelaars dienen hun systemen nu al aan te passen zodat vanaf maart 2010 de eerste kabelabonnees kunnen overstappen op een nieuwe aanbieder.
De kans dat deze deadline wordt gehaald is echter klein, zo erkennen alle betrokkenen, inclusief de OPTA zelf.
---
De analoge kabel was natuurlijk al op dubieuze juridische gronden gebaseerd omdat op arbitraire gronden is bepaald dat het altijd om een her-uitzending gaat. Principieel is dat echter niet automatisch het geval, soms is er alleen maar sprake van signaal doorgifte of van signaal verdeling. Die arbitraire gronden hebben de kabelaars in het zadel geholpen.
Concurrentie op de kabel betekend dat andere aanbieders hun eigen pakket moeten kunnen samenstellen. De analoge techniek heeft echter geen voorzieningen in zich om er meer genuanceerd mee om te kunnen gaan.
Met de digitale techniek is dat geen probleem, en de prijs voor een decoder is dat inmiddels ook niet meer.
Je koopt vandaag de dag een 37' full hd lcdtv met ingebouwde DVB-C en DVB-T decoder voor 700 euro of minder.
En dan hebben we nog IPTV. Het lijkt aannemelijk dat daarbij geen smartcard nodig zal zijn, maar dat de 'content protection' zoals dat in het Engels genoemd wordt, in software uitgevoerd zal worden.
De kabelaars zullen dat op termijn ook willen, maar daarvoor moeten ze waarschijnlijk wel eerst afscheid moeten nemen van de analoge kanalen, omdat daarbij geen content protectie mogelijk is.
Aldus: het gereutel over de analoge kanalen is een achterhoede gevecht, misschien alleen ingezet om de druk op de kabelaars te verhogen om de analoge kanalen op te geven.
Vanaf dat moment namelijk zijn de concurrentie condities weer min of meer recht getrokken.